راهنمایی برای شناخت پایدارترین و ناپایدار ترین پارچه ها Most and least sustainable fabrics

ترجمه: شبنم احدی

منبع: وبسایت https://www.eco-stylist.com/

آیا تا به حال راجع به مواد تشکیل دهنده ی لباس هایی که می پوشید، فکر کرده اید؟ شاید شما جنس بعضی از پارچه ها را دوست نداشته باشید. شاید این پارچه ها بیش از حد گرم و تنگ باشند یا شست و شوی آنها سخت باشد. شاید هم اصلا به این موارد فکر نکرده باشید

در هر حال در اینجا سوال مهمی مطرح است: این پارچه ها چه تاثیری بر محیط زیست و بدن ما دارند؟

همانطور که بارها به آن اشاره کرده ایم انتشار ۳ تا ۶.۷ درصد از انتشار گازهای کربن بر اثر تولیدات پوشاک می باشد. این نه تنها از تولید پارچه بلکه مراقبت هایی که پس از خرید به عمل می آورید، می باشد. شست و شوی لباس ها بیشترین تاثیر را بر محیط زیست، بسته به لباس و نوع پارچه دارد. بنابراین اگر می توانید حتی یکبار کمتر لباسی را بشویید، حتما این کار را بکنید

پارچه ای که ۱۰۰٪ پایدار باشد وجود ندارد اما برخی از پارچه ها به نسبت از دیگری پایدارتر می باشند. هنگامی که می خواهیم برچسب پایدار بودن را بر جنسی بزنیم، میزان منابع استفاده شده در تولید آن جنس و تجزیه و تحلیل چرخه ی عمر محصول از سری عوامل مهم تعیین کننده می باشند. تجزیه و تحلیل چرخه ی عمر یک محصول، آن محصول را از زمان “تولد” تا “مرگ” و تاثیر آن را بر محیط زیست در هر مرحله بررسی می کند

برای شروع این مطلب  اجازه دهید ناپایدارترین پارچه ها را مورد بررسی قرار دهیم

ناپایدارترین پارچه ها

پلی استر

محصولات مختلفی را می توان از پلی استر تولید کرد: تی شرت، پتو، طناب، تسمه نقاله و بطری. این ماده در تولید پوشاک بسیار مورد استفاده قرار می گیرد که شما با نگاه کردن به تگ روی لباس هایتان به سادگی می توانید متوجه آن شوید. در هر حال این چیز خوبی نیست.

بیشتر پلی استرها تخریب ناپذیر هستند، به این معنی که در محل دفن زباله ها بین ۲۰ تا ۲۰۰ سال تجزیه نمی شوند. پلی استر از مشتقات روغن است که منبع اصلی آلودگی می باشد. تنها در ایالت متحده آمریکا صنعت نفت و گاز سالانه حدود ۸ میلیون تن گاز متان را در هوا منتشر می کند. مقادیر زیادی آب برای خنک کردن فرآیند پر شدت انرژی به منظور تولید پلی استر مورد استفاده قرار می گیرد. این امر در مناطقی که با کمبود آب مواجه هستند خطرناک است چون منجر به کاهش دسترسی به آب آشامیدنی تمیز می شود. ناگفته نماند که آب اضافی حاصل از تولید، مملو از رنگ های شیمیایی است که به گیاهان، حیوانات و انسان آسیب می زند.

در کنار همه ی این موارد پلی استر میکروپلاستیک ها را هنگام استفاده و شستشو آزاد می کند. در هر چرخه ی شستشو ممکن است بیش از ۷۰۰،۰۰۰ مینی فیبر پلاستیکی وارد محیط شود. میکروپلاستیک ها علاوه بر آلودگی به موجودات دریایی نیز آسیب می زنند.

اکریلیک

برخی از رایج ترین کاربردهای اکریلیک در تولید ژاکت، کلاه، دستکش و قالیچه می باشد. از اکریلیک به دلیل گرم بودنش در تولید لباس های زمستانی استفاده می شود. 

تولید اکریلیک شامل مواد شیمیایی سمی می باشد که سلامت کارگران کارخانه ها را به خطر می اندازند. ماده ی کلیدی در تولید اکریلیک یعنی آکریلونیتریل حتی با پوشیدن لباس هم می تواند از طریق تماس پوستی یا استنشاق وارد بدن شود. تصور کنید که پوشیدن یک پارچه ی خاص می تواند سلامت شما را به خطر اندازد

علاوه بر اینکه اکریلیک به راحتی بازیافت نشده و می تواند مانند پلی استر تا ۲۰۰ سال در محل دفن زباله تجزیه نشده باقی بماند، تخمین زده می شود که تقریبا منبع اولیه ی ۲۰ تا ۳۵٪ از میکروپلاستیک های موجود در محیط های دریایی از الیاف استفاده شده در تولید لباس های سنتتیک ( مصنوعی ) می باشند

بنابراین تولید و استفاده ی اکریلیک برای سلامت انسان، محیط و حیوانات خطرناک است، پس به چه دلایل قانع کننده ی بیشتری نیاز داریم تا از خرید آن جلوگیری کنیم؟

پنبه – رایج 

پنبه یکی از رایج ترین پارچه های مورد استفاده در تولید لباس است. هوا به راحتی از آن عبور می کند و احتمالا بیشتر جین های آبی رنگ و تی شرت های موجود در کمد شما از پنبه تشکیل شده اند. هر چند پنبه یک فیبر طبیعی است اما مشکلات زیادی را برای محیط زیست ایجاد می کند. 

مطالعات نشان می دهند که در تولید یک تیشرت پنبه ای یا یک شلوار جین بیش از ۲۰،۰۰۰ لیتر آب مصرف می شود. آب اضافی حاصل از این تولید آلوده به مواد شیمیایی و رنگ ها می باشد. دفع صحیح این مواد خطرناک پرهزینه می باشد به همین جهت کارخانه ها به منظور اینکه قیمت محصولاتشان کم بماند این مواد را در رودخانه ها می ریزند

نمونه ای از هزینه ی واقعی تولید پنبه را می توان در مورد دریاچه ی آرال مشاهده کرد که در سال ۲۰۱۴ به دلیل مقدار آب مورد نیاز در فرآیند تولید پنبه خشک شد. واندانا شیوا اکتیویست محیط زیست با بیان این واقعه اظهار داشت: صنعت مد یکی از آلوده ترین صنایع جهان است که باعث بدبختی انسان، هزینه های عظیم زندگی و ویرانی های عظیم محیط زیست می شود

ریون – با نام مستعار ویسکوز

وقتی صحبت از کارخانه ها به میان می آید، خطرناک ترین موادی که منجر به آسیب به محیط زیست یا به اصطلاح سبز شویی می شوند، دقیقا همان موادی هستند که منشا طبیعی دارند. ریون به عنوان جایگزین پایدار پلی استر طبقه بندی شده است، اما بیایید این تئوری را به چالش بکشیم.

ریون با حل کردن سلولز ( ماده ی اصلی تشکیل دهنده ی دیواره های سلولی گیاهان ) در محلولی شیمیایی و سپس وارد کردن آن در نخ ها به وجود می آید. الیاف آن به تنهایی تجزیه پذیر و غیر سمی است ولی نحوه ی تولید آن می تواند به کارگران کارخانه ها و محیط زیست آسیب برساند. 

صنعت مد سریع از ریون برای تولید لباس ارزان قیمت با استفاده از مقادیر زیادی آب ،انرژی و همچنین فرآیندهای شیمیایی بسیار فشرده استفاده می کند. این فرآیندها مواد شیمیایی خطرناکی را در هوای اطراف و آبراه ها آزاد می کنند که سلامت کارگران و جوامع محلی را به خطر می اندازند

همچنین به هر اندازه تقاضا برای این ماده ی گیاهی بیشتر شود مشخصا استفاده از گیاهان نیز افزایش می یابد.بسیاری از مناطق مانند جنگل های در معرض انقراض و محافظت شده به دلیل قطع درختان برای تولید ریون جنگل زدایی شده اند 

هم گونه های حیوانی که در معرض انقراض هستند هم گونه هایی که در معرض انقراض نیستند اما به این درختان برای آشیانه ی خود وابسته هستند با خطر از بین رفتن زیستگاه مواجه هستند 

گونه های حیوانی که به طور خاص به دلیل صنعت مد سریع در معرض خطر انقراض هستند عبارتند از : اورانگوتان ها، ببرها، کرگدن ها و فیل های سوماترا

نایلون

معمولا در اقلامی نظیر جوراب شلواری و جوراب از آن استفاده می شود. نایلون ماده ای است که از روغن خام تولید می شود. همچنین از آن در تولید لباس های تنگ یا ورزشی استفاده می شود. هیچ نوعی از نایلون قابل تجزیه نیست و ممکن است در محل دفن زباله بین ۲۰ تا ۲۰۰ سال باقی بماند. تعجب آور نیست که نایلون از مشتقات نفت بوده که یکی از آلوده ترین صنایع و انواع انرژی است. تولید نایلون  نیتروژن اکسید که نوعی گاز گلخانه‌ای است را ایجاد کرده و در تولید آن از مقادیر زیادی آب و انرژی استفاده می شود. مانند پلی استر نایلون نیز هنگام شست و شو میکروپلاستیک آزاد می کند.

در ادامه به شما  پایدارترین پارچه هایی که در دسترس می باشند را معرفی میکنیم که میتوانند انتخابهای مناسبتری باشند 

پنبه ی ارگانیک یا بازیافت شده

جایگزین پایدارتر برای پنبه ی رایج، پنبه ی ارگانیک است. پنبه ی ارگانیک بدون استفاده از سموم دفع آفات و سایر مواد شیمیایی خطرناک که در تولید پنبه ی معمولی استفاده می شود، تولید می شود. پایدارترین روش برای پوشیدن پنبه شکل بازیافتی آن است. این پارچه با ضایعات پسا صنعتی و پسا مصرفی ساخته می شود و آب و انرژی بسیار کمتری در مقایسه با پنبه ی معمولی در تولید آن استفاده می شود.

کنف ارگانیک

کنف به دلیل دوام عالی که دارد در ساخت لباس، طناب و بادبان قایق ها مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین طبیعتی غیرقابل نفوذ، خنک کننده و محافظ در برابر اشعه های یو وی دارد. همچنین امتیاز آن در برابر سایر مواد، سازگاری آن با محیط زیست است. این گیاه به شدت مقاوم است و برای رشد به آب کمی احتیاج دارد. همچنین ۷۰ تا ۸۰ درصد از مواد معدنی را به خاکی که در آن رشد می کند باز می گرداند. به علاوه هنگام فرآیند نساجی به هیچ ماده ی شیمیایی احتیاج ندارد. توجه داشته باشید که برخی از تولیدکنندگان از پروسه های فشرده تر شیمیایی برای سرعت بخشیدن به روند تولید استفاده می کنند که برای محیط زیست مناسب نیست. 

تا زمانی که کنف به شکل ارگانیک بدون استفاده از مواد شیمیایی تولید شود، یک انتخاب پارچه ی بسیار پایدار است. کنف از طریق شست و شو نرم تر می شود که باعث راحتی هرچه بیشتر آن می شود

گیاه کنف بذری را تولید می کند که دارای مواد مغذی بوده و ممکن است که آن را در فروشگاه های مواد غذایی محلی خود مشاهده کرده باشید. با توجه به اینکه استفاده از کنف تا این اندازه بی خطر است نباید با پوشیدن آن مشکلی داشته باشیم

 کتان (لینن) ارگانیک

پارچه ی کتان که به سبکی و تابستانی بودن معروف است، از گیاه تولید می شود. مانند کنف، کتان نیز به آب و سموم دفع آفات کمی نیاز دارد. لینن اگر رنگ نشود کاملا تجزیه پذیر است

فرآیند تولید کتان بیشتر از لحاظ مکانیکی فشرده است تا اینکه به آب زیادی نیاز داشته باشد، بنابراین هم گیاه و هم پارچه ای که از مشتقات این گیاه است به کمترین آب ممکن نیاز دارند. فرآیند فشرده ی مکانیکی جهت تولید کتان مقداری گازهای گلخانه ای منتشر می کند، اما فرآیند کلی تولید به نسبت میزان کمتری دی اکسید کربن منتشر می کند  – بر اساس آمار

green story’s green fabric guide

گیاه کتان بسیار در دسترس بوده و فرآیند تولید آن بازدهی بالایی دارد. این یک گزینه ی عالی برای تولید محلی و در صورت عدم دستکاری بسیار پایدار است 

مانند بذر کنف، ممکن است شما استفاده از بذر کتان را در سالاد یا اسموتی دیده باشید. نکته ی جالب این است که ترکیب بذر کتان با آب جایگزین گیاهی تخم مرغ است

تنسل

پارچه ای نسبتا جدید است که از خمیر چوب به دست می آید و خواص آن مشابه پارچه ی ریون است.  از آنجایی که از مشتقات گیاه است، تجزیه پذیر می باشد. براساس ادعای سازمان” جی اس جی اف جی” این پارچه به منظور کاهش تاثیرات مخرب زیست محیطی طراحی شده است

در تولید تنسل تنها یک سوم از آب مورد نیاز برای تولید ریون لازم است و ۹۹٪ از آب و حلال های استفاده شده  قابل بازیافت هستند. این به این معنی هست که نیاز به استفاده از حلال های جدید نیست. این امر تا حد زیادی آزاد شدن مواد شیمیایی خطرناک به محیط اطراف را کاهش می دهد. حلال هایی که در تولید تنسل استفاده می شوند برعکس حلال های مورد استفاده در تولید ویسکوز غیر سمی هستند. تنسل بسیار گران قیمت است اما از طرفی بسیار بادوام است و طول عمر بالایی دارد. هرچند که هنوز به شکل گسترده برای تولید در دسترس نیست اما صنعت آن به سرعت در حال رشد است

پلی استر بازیافت شده 

این ماده معمولا از بطری های پلاستیکی موجود در محل دفع زباله ها ساخته می شود که راه حلی خارق العاده برای رفع مشکل آلودگی پلاستیک بوده و نیاز به مواد خام را کاهش می دهد. نسخه ی بازیافت پلی استر به دلیل آنکه نیاز به فرآیند استخراج نفت با انرژی بالا را ندارد با کاهش انتشار گازهای گلخانه ای گزینه ای بسیار پایدار می باشد. 

مطابق توضیحات انجمن “داستان سبز” فرآیند تولید پلی استر بازیافت شده نسبت به پلی استر معمولی ۳۵٪ کمتر آب مصرف می کند. بخشی که بیشترین نیاز به آب را دارد فرآیند رنگرزی می باشد. به علاوه به عنوان مثال تیشرتی که ۱۰۰٪ از پلی استر ساخته شده قبل از اینکه کاملا غیرقابل استفاده شود می تواند چندین بار بازیافت شود

مشکل پلی استر بازیافت شده این است که در طول شست و شو میکروپلاستیک آزاد می کند.تنها راه حل این مشکل آن است که لباس های خود را کمتر بشورید که تا حد ممکن از ورود میکروپلاستیک ها به آبراه ها جلوگیری کنید

ایکانیل  

اگر دنبال جایگزین بهتری برای نایلون هستید ایکانیل را امتحان کنید. این پارچه از مواد زائد مانند پلاستیک های صنعتی و تورهای ماهیگیری ساخته شده است. فرآیند تولید آن فرآیندی با نام حلقه-بستهاست که به نظر می رسد میان کارخانه های تولید پایدار رایج می باشد.  در نظر داشته باشید که از آنجایی که این پارچه از پلاستیک ساخته شده است ممکن است در حین شست و شو کمی میکروپلاستیک آزاد کند. ایکانیل در صورتی پایدار است که در ساخت اقلامی مورد استفاده قرار گیرد که نیاز به شست و شوی مداوم نداشته باشند، نظیر کفش کتانی یا کوله ی پشتی. برای وسایلی که نیاز به شست و شوی بیشتری دارند از یک کیسه ی شست و شو که از انتشار میکروپلاستیک ها به آبراه ها جلوگیری می کند، استفاده کنید

پارچه های پایدار که متعلق به آینده میباشند

 پینیاتکس

چه کسی فکرش را می کرد که برگ های آناناس را بتوان تبدیل به پارچه کرد؟پینیاتکس جایگزین پایدارتری برای چرم است که از کشاورزان میوه های محلی حمایت می کند. قسمت هایی از آناناس که قبلا دور ریخته می شد در واقع می تواند تبدیل به لباسی شود که آن را بپوشیم. آناناس آلام این ماده را در سال ۲۰۱۷ تولید کرد و هم اکنون با کشاورزان فیلیپین همکاری می کند. 

در مقایسه با چرم پینیاتکس نیازی به مواد خام اضافی برای تولید نداشته و در تولید آن تنها مواد شیمیایی غیر سمی ای به کار می روند که مجددا از طریق سیستم حلقه-بسته مورد استفاده قرار می گیرند. سیستم حلقه-بسته همچنان ورودی اولیه را مورد استفاده قرار می دهد و نیازی به مواد اضافی ندارد. 

هرچند، پینیاتکس از ضعف هایی نظیر غیر قابل بازیافت بودن برخوردار است به دلیل آنکه محصول نهایی حاوی درصدی نفت است. علاوه بر این کشت آناناس نیازمند منابع طبیعی زیادی است که در صورتی که تقاضا برای پینیاتکس به سرعت زیاد شود، ممکن است منجر به جنگل زدایی شود. 

گومونس

حتی اگر طرفدار عنکبوت ها نباشید، آنها مخلوقات بسیار مهمی به چند دلیل هستند. یکی از آن دلایل توانایی آن ها در تولید تارهای ابریشمی برای کارخانه های پارچه ی پایدار می باشد 

گومونس پارچه ی ابریشمی سنتتیک تولید شده توسط عنکبوت هاست که یکی از قوی ترین الیاف موجود در طبیعت است. کاملا قابل بازیافت بوده و هیچ نیازی به تکثیر عنکبوت ها ندارد. گومونس به شکل کاملا پایدار و اخلاقی تولید می شود. این ماده با توجه به ویژگی هایی که دارد اغلب با نایلون و ابریشم مقایسه می شود

یک پارچه ی مبهم 

بامبو

زادگاه های اولیه ی بامبو چین و تایوان می باشند که این امر تولید محلی آن را در آمریکا سخت می کند اما به لطف تجارت جهانی دسترسی به آن ممکن می باشد. این ماده در مرحله ی رشد تخریب پذیر و پایدار است که سبب محبوبیت مسواک های ساخته شده از آن شده است. 

هنگامی که صحبت از بامبو به عنوان یک پارچه به میان می آید به دلیل در دسترس بودن و بازده بالای آن، سازگار با محیط زیست در نظر گرفته می شود. گیاه بامبو به سرعت رشد می کند، بسیار مقاوم است و باعث صرفه جویی در مقدار زیادی آب می شود. 

اما ماجرا به همین جا ختم نمی شود. بیشتر بامبوها با فرآیندی مشابه ریون تولید می شوند که فرآیندی بسیار فشرده و شیمیایی است. درحالی که بامبو می تواند به شکلی پایدارتر نظیر  ترکیب آن با کتان تولید شود، اما این نوع از بامبو بسیار نادر است. به همین دلیل در حال حاضر  “گاتس” بامبو را هرچند که الیافی طبیعی است تایید نمی کند

طبق آمار بهتر است از پوشیدن لباس های ساخته شده از بامبو خودداری کنید مگر آنکه از نحوه ی تولید ” تی ال دی آر” آنها مطمئن باشید

تاییده‌ی گاتس-  GOTS

زمانی که صحبت از الیاف طبیعی ( پنبه، کتان، کنف) به میان می آید به دنبال تاییدیه ی گاتس باشید. گاتس استاندارد های جهانی پارچه ی ارگانیک است و تاییدیه ی آن به محصولاتی داده می شود که در ساخت آنها حداقل ۷۰٪ از مواد ارگانیک استفاده شده باشد. هر ماده ی شیمیایی اضافه شده یعنی رنگ ها باید معیارهای خاصی را در رابطه با تاثیرات زیست محیطی و میزان سمی بودنشان رعایت کنند

میزان استفاده از آب نیز عامل دیگری ست که  در فرآیند صدور تاییدیه گاتس در نظر می گیرد. آنها نیاز به شفاف سازی داده های مربوط به میزان مصرف انرژی و آب در هر کیلوگرم از پارچه دارند. هدف می بایست کاهش هرچه بیشتر مصرف آب و انرژی باشد

چکیده

امیدواریم که شما ایده ی کلی از پارچه های ناپایدار اما محبوب پیدا کرده باشید. هم اکنون که این اطلاعات را در دسترس دارید، می توانید پایدارترین گزینه ها را با توجه به توان مالیتان انتخاب کنید. حتی اگر لباس های دست دوم بخرید پارچه ای که با پوستتان تماس پیدا میکند اهمیت دارد.  از مصرف پارچه های سمی خودداری کنید و در جست و جوی پارچه هایی باشید که با پوشیدنشان احساس خوبی می کنید. زمانی که می خواهید لباس پایدار بخرید برندهای پایدار، تاییدیه ی گاتس و برچسب لباس ها را مورد بررسی قرار دهید. اگر پارچه ای هست که راجع به آن سوالاتی دارید با ما تماس بگیرید و سوال های خود را بپرسید